مقطع دکتری در فرانسه

مقطع دکتری در فرانسه از آن جهت توجه بسیاری را به خود جلب کرده که شانس دریافت بورسیه تحصیلی در آن به شدت بالاتر از سایر کشورهای پیشرفته است. در نتیجه جای تعجب ندارد که فرانسه با بالاترین دریافت کننده های جایزه نوبل در دنیا (63 جایزه) و دومین شهر بزرگ دانشجویی دنیا (پاریس) شناخته شود، مکان های دیدنی فرانسه و فرهنگ غنی این کشور، همچنین آن را برای گردشگران و دانشجویان بین المللی جذاب می سازد. سوالات مهم مورد آنالیز در مقاله فعلی عبارتند از:
- شرایط سیستم آموزش عالی فرانسه چگونه است و آیا از اعتبار بین المللی برخوردار می باشد؟
- چرا دانشجویان باید فرانسه را برای مقطع دکتری انتخاب بکنند؟
- آیا دانشجویان دکتری در فرانسه از حق کار و کسب درآمد برخوردار هستند؟
- شهریه دانشجویان دکتری در فرانسه چقدر است؟
- شرایط تحصیل داروسازی در فرانسه چیست؟
این مقاله می کوشد تا هر آن چیزی که علاقه مندان مقطع دکتری در فرانسه France از تاریخچه آموزش عالی تا فرآیندهای درخواست و هزینه های مربوطه تحصیل در فرانسه نیاز دارند را پوشش دهد. شما عزیزان می توانید با مشاوره از طریق کارشناسان ارشد یا وکلای موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت از اطلاعات کاملی در اینباره برخوردار شوید.
سیستم آموزش عالی فرانسه
این سیستم دارای تاریخچه پرافتخاری می باشد و در واقع مامن یکی از قدیمی ترین دانشگاه ها در دنیاست: دانشگاه پاریس (که از سال 1160 به همان شکل مانده است). (u-paris.fr) نظام آموزش عالی فرانسه نیز بمانند سایر ممالک اروپایی از نظام متحد آموزشی موسوم به فرآیند بلونیا تبعیت می کند. بنابراین، دانشجویان متقاضی بر اساس سیستم انتخاب واحد اروپایی ECTS دست به انتخاب برنامه درسی می زنند. بر این اساس، سیستم آموزش عالی فرانسه بر سه قسم زیر است:
برنامه تحصیلی | مدت تحصیل | شرط پذیرش | تعداد ECTS یا واحد تحصیلی |
مقطع لیسانس در فرانسه | 3 سال | مدرک دیپلم دبیرستان و آزمون زبان IELTS نمره 6 | 180 واحد |
مقطع فوق لیسانس در فرانسه | 2 سال | مدرک لیسانس و آزمون زبان IELTS نمره 6.5 و قبولی در آزمون GRE یا GAMT | 120 واحد |
دکتری | 4 سال | مدرک فوق لیسانس و آزمون زبان IELTS نمره 7و قبولی در آزمون CPEG | 120 واحد |
سیستم آموزش عالی فرانسه در قیاس با بقیه کشورها با داشتن مراکز آموزشی بزرگتر که پذیرای دانشگاه های کوچکتر که دارای منابع مشترک هستند، از دلایل منحصر به فرد اخذ ویزای تحصیلی فرانسه را میتوان تحصیل رایگان فرانسه دانست، زیرا که دولت هر ساله اسپانسر بسیاری از دانشجویان برای کمک هزینه تحصیل و زندگی میشود. فرانسه دارای 83 دانشگاه دولتی هست که در یک دامنه وسیعی از رشته ها تحقیق و آموزش آکادمیک جامعی را پیشنهاد می کنند، 27 تا از انجمن دانشگاه ها و دانشکده ها (COMUE) همکاری بین دانشگاه های دولتی و مراکز آموزشی و پژوهشی، تخصصی را تقویت می کنند، دانشجویان معمولا در یک دانشگاه خاصی ثبت نام کرده اما می توانند از امکانات و فرصت ها در تمامی انیستیتوها استفاده کنند.
بهترین رشته برای تحصیل دکترا در فرانسه
رشته های بسیار زیادی وجود دارد که با انتخاب آن ها در فرانسه می توان نتیجه بهتری دریافت کرد. مهم ترین این رشته ها عبارتند از:
- مهندسی: شبکه École de Management Appliqué (EMA) یکی از گزینه های محبوب برای برنامه های دکترا در زمینه های مرتبط با مهندسی است.
- کسب و کار و مدیریت: بسیاری از دانشگاه های برتر در فرانسه، مانند École de Management Appliqué (EMA)، برنامه های دکترا در کسب و کار و مدیریت ارائه می دهند
- علوم طبیعی: دانشگاه هایی مانند Sorbonne University و University Paris-Saclay به خاطر برنامه های دکترا در علوم طبیعی شناخته شده هستند.
- علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات: Institut Polytechnique de Paris یک موسسه پیشرو برای تحصیلات دکترا در علوم کامپیوتر و رشته های مرتبط با فناوری اطلاعات است.
- علوم انسانی و اجتماعی: Université PSL یک دانشگاه معتبر است که طیف گسترده ای از برنامه های دکترا در علوم انسانی و اجتماعی ارائه می دهد.
- علوم زیست پزشکی: Sorbonne University و سایر دانشگاه های برتر فرانسه برنامه های دکترا قوی در علوم زیست پزشکی دارند.
- علوم محیط زیست: برنامه های دکترا در علوم محیط زیست در دانشگاه Université Paris-Saclay ارائه می شود.
- علوم مواد و مهندسی: Institut Polytechnique de Paris یک گزینه برتر برای تحصیلات دکترا در علوم مواد و مهندسی است.
- ریاضیات و فیزیک: Université PSL و سایر دانشگاه های پیشرو فرانسه برنامه های دکترای عالی در ریاضیات و فیزیک ارائه می دهند.
دلایل انتخاب فرانسه برای تحصیل در مقطع دکتری
در این مجال، چندین دلیل مبنی بر اینکه چرا فرانسه می تواند مکان ایده آلی برای مقطع دکتری باشد ارایه شده است:
- بحث استطاعت مالی
- پوشش هزینه های تحصیل و زندگی وجذب دانشجویان خارجی برتر توسط دولت
- 12% دانشجویان خارجی در فرانسه
- بورسیه های تحصیلی متعدد
- سیستم آموزش عالی منحصر به فرد
- مقصد شماره یک دنیا برای گردشگران خارجی
- فرهنگ غنی و سایت های تاریخی
- رتبه بندی برتر دانشگاهی در دنیا
تحصیل مقطع دکتری در فرانسه به زبان انگلیسی
از جمله یکی از چالش ها و دغدغه های مهم و قابل ذکر متقاضیان تحصیل دکتری (PhD) در کشور فرانسه، زبان تحصیلی است. چرا که اغلب دانشجویان بین المللی یا تسلطی به زبان فرانسوی نداشته و یا تسلطشان به این زبان در سطح مبتدی است. ولیکن واقعیت امر این است که کلاس های دکتری در کشور فرانسه غالبا به زبان فرانسوی برگزار می شود. با این وجود رساله دکتری را در فرانسه می توان به زبان انگلیسی نگارش و به همین زبان نیز دفاع کرد. فقط چکیده است که باید به زبان فرانسوی ترجمه شود. به استناد گزارش معتبر سایت campusfrance نیز داشتن دانش زبان فرانسوی معمولا در سطح B1 یا B2 برای تحصیل دکتری در علوم اجتماعی و علوم انسانی الزامی است.
شرایط پذیرش دکتری در فرانسه
در کشور فرانسه هیچ دوره دکترای تخصصی وجود ندارد که متقاضیان بتوانند در آن نام نویسی کنند و در سال نخست تحصیل خود، موضوع تز نهایی خود را انتخاب کنند. متقاضیان مقطع دکتری در فرانسه باید عنوان تز تحصیلی خود را انتخاب کنند و به کمک آن بتوانند برای اخذ پذیرش از دانشگاه های کشور فرانسه اقدام نمایند. اولین پیش شرط حضور در دوره های دکتری در کشور فرانسه، در اختیار داشتن مدرک کارشناسی ارشد است. شما در جدول زیر می توانید با جدول زمانی پذیرش و مقطع دکتری در فرانسه 2025 آشنا شوید:
جدول زمانی پذیرش دکتری دانشگاه های فرانسه 2025 | شرح |
طول تحصیل PhD | 3 سال |
تعداد ترم | 6 ترم: ترم پاییز (اواخر سپتامبر تا ژانویه) |
ترم بهاره (اواخر فوریه تا ژوئن) | |
زمان برگزاری آزمون های پایان ترم و سه ماه تعطیلات تابستانی | جولای تا سپتامبر |
مهلت ثبت نام | پیش از سپتامبر |
از آنجا که پروسه اخذ پذیرش در مقطع دکتری در فرانسه طولانی مدت است، توصیه می شود که دانشجویان در آخرین سال تحصیل خود در مقطع کارشناسی، برای دریافت پذیرش نسبت به انتخاب موضوع تز نهایی خود اقدام کنند. در رشته هایی مانند فیزیک، شیمی، ریاضی، زیست شناسی و مهندسی متقاضیان برای نام نویسی باید هزینه ای را پرداخت کنند اما در دورس علوم اجتماعی نیازی به پرداخت هزینه برای ثبت نام نخواهد بود (این هزینه با شهریه دانشگاه متفاوت است و برای بررسی مدارک افراد دریافت می شود). در صورتی که مدارک از طرف دانشگاه تایید نشود، هزینه درخواست ثبت نام به متقاضیان مرجوع نخواهد شد.
ویزا برای تحصیل مقطع دکتری در فرانسه
پس از اتمام فرآیند پذیرش از مقطع دکتری (PhD) در فرانسه نوبت درخواست ویزای دانشجویی بلند مدت VLS- TS می رسد. که خودش نوعی مجوز اقامت 1 ساله برای تحصیل در کشور فرانسه محسوب می شود. پس مطابق قوانین فرانسه، دانشجویان بین المللی به منظور درخواست این ویزا بایستی ضمن تعیین قرار ملاقات با سفارت فرانسه (از طریق اداره کمپوس فرانس در تهران (iran.campusfrance)) همچنین بایستی مدارک زیر را تهیه و به مرکز جهانی VFS ارایه کنند:
- فرم درخواست تکمیلی ویزا دانشجویی فرانسه VLS- TS
- پاسپورت معتبر
- عکس پاسپورتی
- نامه پذیرش از دانشگاه های فرانسه
- اطلاعات بیومتریک Biometrics (مثل انگشت نگاری و چهره نگاری)
- بیمه سلامت دانشجویی
- گواهی تمکن کافی به مبلغ حدود EUR615 (یورو) در هر ماه با ارایه حساب بانکی
- گواهی اسکان معتبر در فرانسه مثل اجاره نامه و یا کارت خوابگاه دانشجویی
- رسید پرداخت هزینه ویزا دانشجویی فرانسه (ویزا بلند مدت) به مبلغ حدود EUR 50 یورو
نکته پایانی و بسیار مهم دیگر اینکه دارندگان ویزای بلند مدت فرانسه VLS-TS قانونا مجاز هستند تا 20 ساعت در هفته را کار بکنند. (منبع: وب سایت phdportal.com)
شرایط مقطع دکتری در فرانسه
دوره دکترای فرانسه نسبتا متفاوت از کشورهای دیگر است و در اینجا تاکید بر آموزش محققان حرفه ای است. افراد معمولا مجبورند که مولفه های متعدد دیگری را همراه با رساله به منظور کسب مهارت مدنظر قرار دهند، در طی آموزش دکتری از افراد خواسته می شود که تا در دوره های پژوهشی شرکت کنند، که شامل جلسات تدریس و سمینارهای مربوط به پروژه تان می باشد و این دوره ها در طی مدت دکتری متناظر با 150 ساعت است. بر اساس شرایطی بعضا دیده شده که دانشجویان توانسته اند که با کارفرمایی که در زمان تحصیل با او کار می کنند، توافق کرده و سپس بعد از تحصیل ویزای خود را به ویزای کار فرانسه تبدیل کرده و پس از گذشت 3 سال و پرداخت بیمه و مالیات، منجر به این شود که اقامت دائم فرانسه را کسب نمایند.
بنابراین دانشجویان دکتری در فرانسه از شروع تحصیل تا آخر دوره کارمند دانشگاه محسوب می شوند مشمول حقوق و مزایای تامین اجتماعی و نیز مالیات بر درآمد می باشند. جدول زیر نشانگر جزئیات قرارداد کاری دانشجویان دکتری در فرانسه در سال 2025 می باشد:
آیتم | شرح |
نوع قرارداد کار | قرارداد دکتری یک پست شغلی در یک آزمایشگاه تحقیقاتی است |
کارفرما | موسسات دولتی |
مزایا | کسب درآمد و برخورداری از تامین اجتماعی |
مدت قرارداد | 3 ساله و قابل تمدید برای 1 سال دیگر |
انواع قرارداد کاری | صرفا پژوهشی |
پژوهشی+کارهای حرفه ای (تدریس) |
برنامه های مقطع دکتری در فرانسه
اگرچه دانشگاه های فرانسه گاها پروژه های تحقیقاتی دکترای خاصی را تبلیغ می کنند، اما اکثریت مقطع دکتری در فرانسه به عنوان برنامه ای در قالب دانشکده دکتری انجام می شود، 270 تا از این برنامه ها وجود دارد. آنها مربوط به دانشگاه هایی بوده و در همکاری با آزمایشگاه های تحقیقاتی و سایر مراکز عمل می کنند، تا آموزش دکتری را برای کاندیدهای اخذ مدرک دکتری تهیه کرده و مهارت محققان تازه وارد را ارتقا بخشند، طول این برنامه دکتری در فرانسه برای دکتری 3 ساله 6 ترم است که به 2 ترم آموزشی (یا پژوهشی) در هر سال می انجامد. مثلا برنامه های دکتری علوم طبیعی و فناوری (مثل شیمی، فیزیک، ریاضی، زیست، مهندسی و غیره) در فرانسه معمولا 3 سال طول می کشد ولی می توان تا سال 4- م نیز تمدید کرد.
دو مرحله برای فرایند ارزیابی و آزمون در فرانسه وجود دارد:
- رساله توسط دو ارزیاب منصوب شده توسط رئیس دانشکده دکتری ، مورد بررسی و بازبینی قرار می گیرد تا معلوم شود که آن برای ارایه متناسب هست یا خیر، اما اگر قصد ارایه رساله جهت گرفتن نمره مطلوب و تایید است.
- یک هیئت داوری رساله شامل 3 الی 8 عضو متخصص در رشته تحقیقاتی افراد منصوب خواهند شد.
بهترین دانشگاه های فرانسه برای تحصیل دکتری
کشور فرانسه دارای یکی از بهترین سیستم های آموزش عالی در اروپا و جهان می باشد. از همین رو نیز نام و آوازه اغلب دانشگاه های فرانسه در سطح جهان پیچیده است. رنکینگ های معتبر بین المللی مثل QS و timeshighereducation نیز موید همین مطلب است. این رنکینگ های معتبر بین المللی نیز معمولا دانشگاه های مختلف را بر مبنای متدلوژی و شاخص های ارزیابی خودشان رتبه بندی می کنند. بر همین اساس نیز ما لیست بهترین دانشگاه های فرانسه 2025 برای تحصیل مقطع دکتری را به صورت زیر ارایه می دهیم که مدرک آکادمیک همگی آنها نیز مورد تایید وزارت علوم ایران می باشد:
دانشگاه های برتر فرانسه برای تحصیل دکتری 2025 | ||
دانشگاه | رنکینگ THE 2025 | رنکینگ QS سال 2025 |
Paris Sciences et Lettres – PSL Research University Paris | 40 | 24 |
Paris-Saclay University | 58 | 71 |
Institut Polytechnique de Paris | 71 | =38 |
Sorbonne University | 75 | 59 |
University of Paris | =152 | 236 |
École Normale Supérieure de Lyon | 251-300 | =184 |
Grenoble Alpes University | 301-350 | 294 |
Montpellier University | 301-350 | =382 |
Aix-Marseille University | 301-350 | =387 |
University of Bordeaux | 351-400 | =465 |
هزینه های مربوط به دوره PHD در فرانسه
مخارج و هزینه های مقطع دکتری در فرانسه فعلا مشابه هر دانشجو بدون توجه به تابعیت او می باشد. با این وجود، قیمت ها بسته به اینکه آیا افراد تحصیل در یک سازمان دولتی یا خصوصی را انتخاب می کنند بطور قابل توجهی می تواند تغییر بکند، فعلا هزینه های مقطع دکتری در موسسات و سازمان های دولتی پایین تر است چرا که دولت بر روی میانگین 14000€ (یورو) برای هر دانشجوی دکتری در سال سرمایه گذاری می کند. معمولا افراد دوره دکتری در فرانسه را به عنوان دانشجوی تمام وقت به مدت 3 الی نهایتا 4 ساله به اتمام خواهد رساند. در نهایت نباید فراموش کرد که سطح هزینه های تحصیلی دکتری بین دانشگاه های دولتی و خصوصی فرانسه متفاوت بوده و از قرار ذیل می باشد:
قراردادهای استخدام PHD در کشور فرانسه
در این کشور در مورد، شرایط کار ضمن تحصیل در فرانسه برای دانشجویان دکتری در دانشگاه ها کاملا مهیاست تا بتوانند هزینه زندگی در فرانسه را نیز تامین نمایند و دانشجویان دکتری برای تامین هزینه های تحصیلی می توانند روی این قراردادهای کاری حساب ویژه ای باز کنند، یک قرارداد دکتری در واقع انجام کار در یک آزمایشگاه تحقیقاتی می باشد.
این قراردادها معمولا از طریق موسسات دولتی (برای دانشجویان از هر ملتی) پیشنهاد می شود، مزایایی همانند دستمزد PhD و تامین اجتماعی را دریافت می کنید، با این همه، همچنین در معرض مالیات بر درآمد قرار می گیرید، همانطوری که در مطالب فوق نیز بیان شد، این قرارداد به مدت 3 سال معتبر هست و برای یکسال هم قابل تمدید است.
نکات کلیدی در خصوص پذیرش مقطع دکتری در فرانسه
اتباع کشورهای خارجی که به دنبال تحصیل مقطع دکتری در فرانسه هستند، باید برخی از نکات کلیدی در خصوص شرایط پذیرش مقطع دکتری در فرانسه را بررسی کنند. نکات کلیدی در خصوص شرایط پذیرش مقطع دکتری در فرانسه عبارت اند از:
نکات کلیدی در شرایط پذیرش مقطع دکتری در فرانسه | توضیحات |
اصلاح موضوع پایان نامه | دانشجویان دکتری در فرانسه در اولین سال تحصیلی می توانند موضوع پایان نامه خود را انتخاب و اصلاح کنند. |
انتخاب موضوع پایان نامه | دانشجویان دکتری در فرانسه باید قبل از ثبت نام بتوانند موضوع پایان نامه و استاد راهنمای پایان نامه خود را پیدا کنند. |
ارائه مدارک تحصیلی | برای ورود به سال اول دکتری در فرانسه دانشجویان باید مدرک کارشناسی ارشد یا معادل ان را ارائه دهند. |
هزینه تحصیل | دانشجویان مقطع دکتری در فرانسه باید حین پذیرش تمامی هزینه های تحصیل در دانشگاه مربوطه خود را پرداخت کنند. |
چالش های تحصیل مقطع دکتری در فرانسه
اتباع کشورهای خارجی که به دنبال تحصیل مقطع دکتری در فرانسه هستند، باید به این مورد توجه کنند. که تحصیل مقطع دکتری در فرانسه در کنار مزایا قابل توجهی که برای متقاضیان به همراه دارد، دارای چالش های گوناگونی نیز در زمینه های مختلف می باشد. مهمترین چالش های تحصیل مقطع دکتری در فرانسه عبارت اند از:
چالش های تحصیل مقطع دکتری در فرانسه | توضیحات |
هزینه شهریه | هزینه شهریه در دانشگاه های فرانسه به ویژه در مقطع دکتری بسیار بالا است. |
روند پذیرش | روند پذیرش برای تحصیل مقطع دکتری در فرانسه به نسبت اغلب کشورهای اروپایی دشوار تر است. زیرا دارایا بوروکراسی های اداری پیچیده ای می باشد. |
الزامات زبان | برای تحصیل در مقطع دکتری در فرانسه علاوه بر زبان انگلیسی باید به زبان فرانسوی نیز تسلط داشته باشید. |
در نمودار زیر می توانید روند پذیرش دانشجویان برای تحصیل در مقطع دکتری در فرانسه را طی سالهای اخیر مشاهده فرمایید:
بورسیه مقطع دکتری در فرانسه
وزارت خارجه فرانسه به دانشجویان خارجی برای تحصیل در مقطع دکتری بورسیه های تحصیلی اعطا می کند. مشخص است که برنامه های متعددی مثل اعطای بورسیه توسط دولت برای جذب مغزهای بین المللی، طراحی شده است. برنامه برتر بورسیه تحصیلی ایفل برای دانشجویان زیر میباشد:
- علوم، اقتصاد
- مدیریت
- حقوق و دانشجویان علوم سیاسی
مزیت بورسیه تحصیلی ایفل 1400€ (یورو) در هر ماه تا 10 ماه، بیمه درمانی و یارانه های تهیه مسکن و نیز تخصیص یارانه برای سفرهای هوایی رفت و برگشتی بین المللی. در باب بورسیه تحصیلی فرانسه لینک فوق را بخوانید.
نام بورسیه تحصیلی | مبلغ بورسیه | شرایط |
برنامه اسکالرشیپ ایفل | €1400 (یورو) در ماه (به مدت 10 ماه) | هزینه های تحت شمول: بیمه سلامت، یارانه اجاره خانه و کمک هزینه بلیط مسافرت |
اسکالرشیپ CROUS | €750 (یورو) در ماه | جهت پوشش اجاره خانه و هزینه های زندگانی در فرانسه |
Conventions Industrielles de Formation par la Recherche یا (CIFRE) | €23484 (یورو) در سال | برای دانشجویان دارای قرارداد کاری فول تایم با شرکت دولتی |
سایر برنامه های بورس تحصیلی همانند Erasmus Mundus، Horizon 2021 Scheme | متغیر | هزینه های زندگی دانشجویان دکتری |
بورسیه تحصیلی CROUS: این بورسیه جزو ابزارهایی هست که تست شده است، اگر این بورسیه به شما تعلق گیرد شما 750€ (یورو) را در ماه برای پوشش هزینه های خانه و زندگی دریافت خواهید کرد. در نوشتار بالا سعی بر این شد تا در مورد مقطع دکتری در فرانسه برای شما عزیزان اطلاعات مختصری داده شود، در نهایت به شما عزیزان پیشنهاد قبل از هر اقدامی در مورد مهاجرت با کارشناسان ارشد ما در موسسه حقوقی سفیران سروش سعادت مشورت نمایید.
سوالات پرتکرار درباب مقطع دکتری در فرانسه
متقاضیان مقطع دکتری در کشور فرانسه سوالات زیر را جویا می شوند:
- بهترین دانشگاه فرانسه 2025 برای تحصیل دکتری چیست؟ مطابق برترین رنکینگ های بین المللی جهان طی سال 2025 بهترین دانشگاه فرانسه دانشگاه تحقیقاتی PSL پاریس می باشد.
- مقطع دکتری در فرانسه چقدر طول می کشد؟ طول دوره تحصیلی دانشجویان دکتری در فرانسه بسته به برنامه تحصیلی اشان 3 تا 6 سال است و حداقل زبان برای پذیرش آکادمیک نیز باید آیلتس 7 باشد.
- چرا مقطع دکتری در فرانسه مورد توجه قرار گرفته است؟ پوشش هزینه های تحصیل و زندگی، بورسیه های متعدد، فرهنگ غنی، وجود دانشگاه ها با رتبه بالا.
- هزینه مقطع دکتری در فرانسه چقدر است؟ میانگین هزینه مقطع دکتری در این کشور رایگان است و دولت هر ساله 14000€ (یورو) در سال سرمایه گذاری می کند.
- مبلغ بورسیه دکتری در فرانسه چقدر است؟ میزان بورسیه به مقدار 750€ الی 1400€ (یورو) در ماه برای پوشش هزینه های زندگی می باشد.
- آیا دانشجویان دکتری در فرانسه از حق کار دانشجویی برخوردارند؟ بله، آنها تا 20 ساعت در هر هفته می توانند به کارهای پاره وقت مشغول شده و از این طریق بخشی از مخارج تحصیلی اشان در کشور فرانسه را تامین بکنند.
- هزینه درخواست ویزای دانشجویی VLS- TS چقدر است؟ حدود EUR 50 یورو